Wat is het verschil tussen ontspanning en regulatie? (En hoe ademhaling je bij beide helpt)

Veel mensen zoeken rust. Rust in hun hoofd. In hun lijf. In hun zenuwstelsel. En vaak komen ze dan uit bij ademhaling. Logisch – want je adem is een directe ingang naar ontspanning. Maar wist je dat ademhaling je óók helpt bij iets anders, iets wat misschien nog belangrijker is?

Zelfregulatie.

Ontspanning en regulatie zijn twee totaal verschillende dingen. En als je dat verschil eenmaal doorziet, ga je ook anders ademhalen.

1. Ontspanning: een staat van zijn

Ontspanning is een toestand. Een moment waarop je lijf zacht voelt, je hoofd stil wordt, en je zenuwstelsel afschakelt van ‘doen’ naar ‘zijn’.

Je herkent het misschien aan:

• Een diepe zucht

• Het gevoel dat je schouders zakken

• Rust in je hartslag en ademhaling

• Kalmte in je gedachten

Ademhaling helpt enorm om in deze staat te komen.
Bijvoorbeeld door je uitademing te verlengen, of simpelweg even bewust stil te staan bij je adem.

Tip: oefening voor ontspanning
- Ga rustig ergens zitten, sluit (als dat ok voor je voelt) je ogen.
- Adem rustig in door je neus, 4 tellen.
- Adem langzaam uit door je mond, 6 tellen.
- Doe dit 1 tot 2 minuten.
Je zult merken: hoe langer je uitademt, hoe meer je lijf ontspant.

2. Regulatie: een vermogen dat je kunt trainen

Waar ontspanning een momentopname is, gaat regulatie over veerkracht. Het is het vermogen van je zenuwstelsel om te schakelen tussen actie en rust. Om spanning toe te laten, maar ook weer los te laten. Om in contact te blijven met jezelf – óók als het spannend, stressvol of overweldigend is.

Regulatie betekent niet dat je altijd ontspannen bent. Het betekent dat je terug kunt naar balans. Dat je niet blijft hangen in paniek, overdrive of complete uitputting.

Denk aan:

• Je voelt stress opkomen, maar blijft aanwezig

• Je merkt dat je overprikkeld bent, en kiest bewust voor vertraging

• Je bent verdrietig of boos, maar hoeft het niet weg te duwen

Het goede nieuws: regulatie kun je trainen. En adem is daarvoor een van de krachtigste tools die je hebt.

Tip: oefening voor zelfregulatie
- Adem in 5 tellen in – via je neus
- Adem in 5 tellen uit – via je neus
- Herhaal dit ritme 2 tot 5 minuten

Deze vorm heet ook wel coherent ademen, en brengt balans tussen je sympatische en parasympatische zenuwstelsel. Het helpt je om te reguleren, niet alleen om te ontspannen.

3. Waarom dit verschil belangrijk is

Veel mensen denken: “Ik moet gewoon meer ontspannen.” Maar wat ze eigenlijk nodig hebben, is een zenuwstelsel dat gereguleerd ís.

Want:

• Als je snel overprikkeld raakt

• Als je last hebt van angst, stress of burn-out

• Als je moeite hebt om te schakelen of bij jezelf te blijven

… dan is alleen ontspanning niet genoeg.

Je hebt vaardigheden nodig. In het omgaan met spanning. In het voelen van je lichaam. In het dragen van emoties. Dáár komt regulatie om de hoek kijken.

Je hoeft dus niet altijd ‘zen’ te zijn. Wat je nodig hebt, is beweging. Tussen spanning en ontspanning. Tussen actie en herstel.

4. Welke ademhalingstechniek kies je wanneer?

Ontspanning
Verlengde uitademing (4 in / 6 uit)
Kalmeert direct het zenuwstelsel

Regulatie
Coherente ademhaling (5,5 sec in / 5,5 sec uit)
Versterkt hart-brein connectie en veerkracht

Stress ontladen
Verbonden ademhaling
Helpt bij loslaten van opgeslagen spanning (alleen onder begeleiding!)

NB. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. En er zijn meer wegen naar Rome. Wil je meer weten – en zelf oefenen met kalmerende, regulerende én verdiepend werkende ademtechnieken?

Lees dan:

📘 Het Grote Ademoefeningen Boek – dubbeldik en helder e-book, je kunt direct aan de slag.

📗 Jouw Adem, Jouw Medicijn – als paperback of luisterboek, boordevol kennis, inzichten, ervaringsverhalen én oefeningen die je adem letterlijk tot medicijn maken. Dé ademgids die je op je nachtkastje wilt hebben liggen.

Tot slot

Ontspanning is heerlijk – maar het is niet dé oplossing voor alles. Wat je nodig hebt, is een gereguleerd zenuwstelsel. Een ademhaling die meebeweegt met het leven. Zodat je niet alleen rust vindt, maar ook kunt dragen wat het leven je brengt.

❤️ En daar begint het mee: één bewuste ademhaling.

---

Bekijk ook: